مگر می‌شود صحبت از شیرینی باشد و نام یزد به میان نیاید؟ یزد پر است از انواع شیرینی‌های خوشمزه که هر کدام تاریخچه و طعم منحصر به فرد خود را دارند. یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های ایرانی پشمک است.
پشمک از گذراندن هوای گرم و مرطوب بر دانه‌های شکر تهیه می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود دانه‌های شکر به صورت نیمه‌جامد درآمده و به حالت رشته‌ای در بیایند. سپس این رشته‌ها با استفاده از یک چوب پیچیده و جدا می‌شوند. از اسانس‌های مختلفی مانند زعفران، قهوه و وانیل نیز در تولید پشمک استفاده می‌شود. امروزه پشمک‌ها با روکش‌های مختلف و طعم‌های متنوع تولید شده و در بسته‌بندی‌های تک نفره به فروش می‌رسند.
لقب محبوب‌ترین شیرینی‌تر ایرانی به نون خامه‌ای می‌رسد. در برخی مناطق مانند مشهد به این شیرینی، “شیرینی نارنجکی” نیز می‌گویند. این شیرینی فوق‌العاده از پر کردن نان‌های پف‌کرده با خامه قنادی تهیه می‌شود. خامه ممکن است عسلی، نسکافه‌ای یا حتی زعفرانی باشد. هر نوعی که باشد، مطمئنم شما هم عاشق نون خامه‌ای هستید.
اصالت این شیرینی به شمال ایتالیا نسبت داده می‌شود، اما از گذشته‌های دور در ایران نیز تهیه می‌شده است.
یکی از ارزان‌قیمت‌ترین و خوشمزه‌ترین شیرینی‌های ایرانی پولکی است. این خوراکی ساده را حتی می‌توانید در خانه تهیه کنید. شکر و آب را حل کرده و می‌جوشانند تا آب تبخیر شده و ساختار منسجم‌تری بگیرد. در این هنگام می‌توانید انواع مواد مختلف مانند کنجد، نارگیل و زعفران را به مایع پولکی اضافه کرده و روی سطح صافی پهن کنید.
قبل از خشک شدن پولکی، باید آن را به هر شکلی که می‌خواهید برش دهید و استفاده کنید.
پیشمه یکی از معروف‌ترین شیرینی‌های ترکمنی است که ظاهری شبیه به گوشفیل یا پیراشکی دارد. ترکمن‌ها ارزش زیادی برای نان قائل هستند و این شیرینی را برای مراسمات مختلف تولید می‌کنند. اگر به بندر ترکمن یا گنبد کاووس سفر کنید، حتماً چشمتان به پیشمه می‌خورد.
مواد تشکیل‌دهنده پیشمه ترکمن‌ها شامل آرد، شکر، کره، تخم مرغ و گلاب است. پیشمه شبیه نون خامه‌ای است، اما داخل آن خامه ندارد.
تر حلوا یک دسر خوشمزه از شیراز است که به جای آرد گندم از آرد برنج در تهیه آن استفاده می‌شود. حالت نیمه‌جامد دارد و به شدت خوشمزه است. در این شیرینی معروف ایرانی از زعفران، هل و گلاب نیز استفاده می‌شود. پیشنهاد می‌کنم حتماً تر حلوا را امتحان کنید، چون بسیار خوشمزه است.
یک نوع دیگر تر حلوا به نام ترحلوای هویج نیز وجود دارد که از شیرینی‌های معروف همدان به حساب می‌آید و ظاهر زیبایی دارد.
کیک یزدی شیرینی معروف یزدی‌ها است که در قدیم در مراسمات مذهبی استفاده می‌شده است. کیک یزدی یکی از ارزان‌ترین شیرینی‌های سنتی ایرانی است که امروزه در تمام شهرهای ایران تولید می‌شود و طرفداران زیادی دارد.
مواد تشکیل‌دهنده کیک یزدی شامل آرد، تخم مرغ، شکر، کره، شیر و هل است. همچنین در بعضی موارد مقداری کشمش یا خلال پسته نیز دارد. کیک یزدی از اولین نمونه‌های کیک فنجانی در جهان بوده و یک نمونه خاص آن با ماست چکیده و زعفران درست می‌شود که حالتی شبیه به دسر دارد.
یکی از پرفروش‌ترین شیرینی‌های ایرانی که در مراسمات شادی و غم استفاده می‌شود، شیرینی مربایی است. اصالت این شیرینی به مشهد و استان خراسان نسبت داده می‌شود. این شیرینی با انواع مرباها یا مارمالادهای میوه‌ای مانند توت فرنگی، آلبالو، هویج و انجیر تهیه می‌شود و با چای بسیار لذت‌بخش است.
در ترکیه به این شیرینی “قرابیه مارمالادی” می‌گویند. این شیرینی از کشور اتریش و شهر لینتس وارد کشورمان شده و آنجا به آن “چشم لینتس” می‌گویند، شاید به دلیل حفره‌ای که شبیه چشم در وسط آن قرار دارد.
شیرینی زبان یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های خشک ایرانی است. نکته قابل توجه در تهیه این شیرینی، خمیر هزارلا است. برای تهیه خمیر شیرینی زبان ابتدا خمیر و محتویات را با کره مخلوط کرده و داخل یخچال قرار می‌دهند. سپس بعد از 20 دقیقه آن را با کره مخلوط کرده و دوباره با وردنه پهن می‌کنند. این عمل را چندین بار انجام می‌دهند تا خمیر چند لایه به قطر حدود 80 میلی‌متر تشکیل شود.
سپس با شهد روی لایه‌ها را پوشانده و تخم‌مرغ را روی لایه آخر می‌کشند تا سطح آن حالت تردی بگیرد. شیرینی زبان مختص به شهر خاصی نیست و شیرینی سنتی ایران باستان است.
کلوچه فومن، شیرینی سنتی گیلکی است که از دیرباز در گیلان، مخصوصاً شهرستان فومن تهیه می‌شده و کاملاً زادگاه ایرانی دارد. وجه تمایز این کلوچه محبوب ایرانی با کلوچه‌های دیگر طرح مهر مانندی است که روی آن قرار می‌گیرد.
کلوچه فومن از دو لایه تشکیل شده که لایه وسطی توسط گردو، هل، جوز هندی، روغن و… پر شده و لایه رویی از خمیر تشکیل شده است. این کلوچه ابتدا خانگی تهیه می‌شد، اما امروز در 44 نمایندگی در سطح استان گیلان و حتی چندین نمایندگی در استان مازندران تولید می‌شود.
یکی دیگر از شیرینی‌های معروف یزد، قطاب است که به دلیل طعم خاص و شیرینش بسیار محبوب است. قطاب از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یک لایه خمیر نازک و مغز شیرین داخلی. مغز قطاب معمولاً از ترکیب پودر بادام، پودر قند و هل تهیه می‌شود که داخل خمیر نازک قرار گرفته و سپس سرخ می‌شود. این شیرینی در نهایت با پودر قند پوشیده می‌شود تا طعمی شیرین‌تر و دلپذیرتر پیدا کند.
شیرینی‌های سنتی ایران، از پشمک یزد و نون خامه‌ای گرفته تا پولکی اصفهان و ترحلوای شیراز، هر کدام از این شیرینی ها نمایانگر بخشی از فرهنگ و تاریخ غنی این سرزمین هستند. این شیرینی‌ها نه تنها لذت‌بخش و خوشمزه‌اند، بلکه با هر لقمه از آن‌ها می‌توانید به عمق فرهنگ و سنت‌های کهن ایران پی ببرید.
هر یک از این شیرینی‌ها داستانی برای گفتن دارند و با تلاشی که در تهیه آن‌ها صورت گرفته، نشان‌دهنده هنر و خلاقیت مردمان مختلف این سرزمین‌اند. با معرفی و مصرف این شیرینی‌ها می‌توانیم به حفظ و گسترش این میراث فرهنگی کمک کرده و لذت طعم‌های اصیل و خاطره‌انگیز را تجربه کنیم.
